Thông tin chung
RED – BÁCH TÁN ĐÀI LOAN KÍN là Cây gỗ lớn tên la tin là Taiwania cryptomerioides thuộc họ Bụt mọc Taxodiaceae bộ Hoàng đàn Cupressales
- Tên Việt Nam: RED – BÁCH TÁN ĐÀI LOAN KÍN
- Tên Latin: Taiwania cryptomerioides
- Họ: Bụt mọc Taxodiaceae
- Bộ: Hoàng đàn Cupressales
- Lớp (nhóm): Cây gỗ lớn
Hình ảnh
Phân bố
Trong nước: Lào Cai (Văn Bàn: Liêm Phú, sườn đông bắc của dẫy núi Tà Xa, thượng nguồn lưu vực Nậm Qua, 21056’ B, 104019’ Đ, ở độ cao khoảng 2000 – 2100 m), Yên Bái (Mù Căng Chải). Thế giới: Bắc Mianma (thượng nguồn các sông Irivanđi và Xalaoen) qua phần lục địa của nam và trung Trung Quốc (từ đông nam Tây Tạng và tây Vân Nam đến đông nam Quý Châu, đông nam Tứ Xuyên và tây nam Hồ Bắc) đến đảo Đài Loan.
Đặc điểm
Cây gỗ to, có thể cao đến hơn 30 m với đường kính thân đến hơn 1 m; vỏ thân dầy khoảng 1 cm, màu xám nâu, nứt thành các mảnh dài không đều, thịt vỏ màu nâu đỏ, có nhiều sợi dai; tán thường hình nón hẹp. Lá có hai loại: trên cành già trung bình 8 – 10 lá/cm, dài 5 – 6 mm, rộng 1,2 – 1,4 mm, hơi bị ép ở 2 bên, mặt cắt ngang có 4 mặt rõ, nhỏ đi rõ rệt ở gốc của nón cái, chỉ dài 1,5 – 2 mm, rộng 1,2 mm, hình vẩy tam giác với 3 mặt; trên cành non và cây non có 10 – 14 lá/ cm, màu lục nhạt, dài 12 – 15 cm, rộng 1,2 – 1,5 mm. Nón đực mọc chụm 2 – 7 ở đầu cành; mỗi nón có 10 – 36 vẩy, mỗi vẩy có 2 – 3 túi phấn. Nón cái có kích thước 1 – 1,8 x 0,8 – 1 cm, thường có 18 – 25 vẩy; các vẩy ở gần gốc lớn nhất, càng về chóp càng nhỏ đi rõ rệt, nửa trên thường hình bán nguyệt với mũi ở giữa hình tam giác ngắn tù đầu, nửa dưới thót dần ở hai bên, cuối cùng thành móng. Hạt thuôn dài và dẹt, màu nâu sẫm, dài 3 cm, rộng 1,5 mm; cánh màu nâu nhạt, bao quanh hạt, lõm sâu ở 2 đầu, dài 6 – 7 mm, rộng 4 – 4,5 mm.
Đặc tính
Vào đầu tháng 10 nón cái và hạt chưa già; có lẽ hạt chín và được phóng thích vào tháng 11 – 12. Rất ít khi thấy vẩy cái mang hạt và rất ít khi gập cây mạ hay cây con tái sinh trong rừng. Thường gặp trong các đám rừng nhỏ còn sót lại ở khe giữa 2 sườn núi, ven suối nơi có độ dốc cao, ở độ cao 1900 – 2100 m.
Công dụng
Gỗ dễ chế biến, dùng để xây dựng, đóng bàn ghế, làm cầu và đóng thuyền cũng như sản xuất bột giấy; đặc biệt trước đây đã được xuất khẩu từ Mianma sang phía đông Trung Quốc dùng làm quan tài cho nhà giầu, từ đó mới có tên gọi là Chinese coffin tree. Tại bản Lùng Cúng, Mù Căng Chải gỗ dùng để lợp nhà. Có thể dùng để phục hồi rừng, đôi khi trồng làm cảnh.
Tài liệu tham khảo
Sách đỏ Việt Nam năm 2007 – phần thực vật – trang 512.