Thông tin chung
PƠ MU là Cây gỗ lớn tên la tin là Fokienia hodginsii thuộc họ Hoàng đàn Cupressaceae bộ Hoàng đàn Cupressales
- Tên Việt Nam: PƠ MU
- Tên Latin: Fokienia hodginsii
- Họ: Hoàng đàn Cupressaceae
- Bộ: Hoàng đàn Cupressales
- Lớp (nhóm): Cây gỗ lớn
Hình ảnh
Phân bố
Trong nước: Gặp ở vùng Tây Bắc (Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình), Đông bắc (Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai) và các tỉnh thuộc vùng bắc, trung và nam dải Trường Sơn từ Hà Tĩnh tới Lâm Đồng (Vườn quốc gia Bidoup-Núi Bà). Thế giới: Nam Trung Quốc, trong đó có 2 tỉnh giáp với Việt Nam là Vân Nam và Quảng Đông; và Bắc Lào.
Đặc điểm
Cây gỗ to, có tán hình tháp, thường xanh, cao 25 – 30 m hay hơn, đường kính thân tới 1 m. Thân thẳng, không có bạnh gốc, cành phân ngang. Vỏ thân màu xám nâu, bong thành mảng khi non, sau nứt dọc, thơm. Lá hình vẩy xếp thành 4 dãy; ở cành non hoặc cành dinh dưỡng hai lá trong ngắn và hẹp hơn hai lá bên, dài đến 7 mm, rộng đến 4 mm, có đầu nhọn dựng đứng; ở cành già hay cành mang nón, lá nhỏ hơn (dưới 1 mm), có mũi nhọn cong vào trong. Nón đơn tính cùng gốc; nón đực hình trứng hay hình bầu dục, dài 1 cm, mọc ở nách lá; nón cái gần hình cầu, đường kính 1,6 – 2,2 cm, mọc ở đỉnh cành ngắn, khi chín tách thành 5 – 8 đôi vẩy màu nâu đỏ, hoá gỗ, hình khiên, đỉnh hình tam giác, lõm giữa và có mũi nhọn. Mỗi vẩy hữu thụ mang hai hạt với 2 cánh không bằng nhau.
Đặc tính
Quả chín vào tháng 5 – 6. Loài thuộc yếu tố Đông Á. Trung sinh và ưa sáng, không chịu được lửa rừng, trên đất granít hoặc đá vôi, ở độ cao khoảng 900 – 2400 m, mọc rải rác hoặc tạo thành rừng thuần loại hay đơn độc ở trên sườn hoặc đỉnh núi cùng với một số loài Thông khác như: Thiết sam giả lá ngắn (Pseudotsuga brevifolia W. C. Cheng & L. K. Fu), Thiết sam đông bắc (Tsuga chinensis (Franch.) Pritz. var. chinensis), Thông tre (Podocarpus neriifolius D. Don) và một số loài cây lá rộng như Sồi (Quercus spp.), vv…. , tái sinh từ hạt tốt.
Công dụng
Loài cho gỗ quí, có giá trị thương mại lớn, dùng trong xây dựng, trang trí nhà ở, đóng đồ gỗ cao cấp và làm hàng mỹ nghệ; trước đây người H’Mông thường dùng để lợp nhà và thưng vách vì dễ chẻ và chịu đựng được mưa nắng, không mối mọt. Than Pơ mu cho nhiệt lượng cao. Gỗ rễ dùng để chưng cất tinh dầu làm thuốc và hương liệu.
Tài liệu tham khảo
Sách đỏ Việt Nam năm 2007 – Phần thực vật – Trang 225.