Thông tin chung
TUẾ LƯỢC THUÔN là Cây thuốc tên la tin là Cycas elongata thuộc họ Tuế Cycadaceae bộ Tuế Cycadales
- Tên Việt Nam: TUẾ LƯỢC THUÔN
- Tên Latin: Cycas elongata
- Họ: Tuế Cycadaceae
- Bộ: Tuế Cycadales
- Lớp (nhóm): Cây thuốc
Hình ảnh
Phân bố
Trong nước: Phú Yên (Sông Cầu: đèo Cù Mông), Khánh Hoà (Cam Ranh: Nha Trang, Cam Phước Đông, Cam Phước Tây, Khánh Sơn), Ninh Thuận (Phan Rang, Cà Ná).
Đặc điểm
Thân hoá gỗ, thẳng, cao tới 2 – 5 m, đường kính 10 – 20 cm, thường không phân cành hoặc đôi khi phân cành, vỏ nhẵn, nứt dọc, màu xám trắng, mang 30 – 60 lá mọc thành nhiều vòng ở đỉnh thân. Lá vảy (cataphylls) dài 60–90 mm, xốp mềm, hình tam giác hẹp, có lông rải rác. Lá dài 90 – 140 cm với từ 130 tới 240 lá chét giả (pinnae), mọc đối trên trục lá (rachis), tạo thành góc 90 – 150º, màu xanh sáng tới xanh đậm, bóng. Cuống lá dài 20 – 40 cm, nhẵn, có gai nhọn nhỏ, phân phối từ 60 tới 100% chiều dài cuống. Các lá chét giả ở giữa trục lá thường dài 14 – 22 cm, rộng 0,8 – 1,1 cm, chiều dài phần đính vào trục dài 1 – 1,8 cm với góc 50 – 60º; mép trơn, nhọn đầu. Nón đực hình trứng hẹp, thuôn về hai đầu, màu nâu xanh tới vàng, dài 25 – 35 cm, đường kính 9 – 13 cm. Vẩy nhị cứng không dày ở lưng, đỉnh có mũi nhọn ngắn nhô cao. Nón cái gồm nhiều vảy noãn xếp xít nhau tạo thành hình cầu ở tận cùng thân. Vảy noãn dài 20 – 27 cm, có lông mềm màu xám hay nâu; mỗi vảy mang 2 – 6 noãn nhẵn, mép sâu thành 36 – 38 thuỳ nhọn bên, xốp mềm, dài 20 – 25 mm, rộng 1 – 2 mm, thuỳ nhọn đỉnh dài 30–55 mm, rộng 4 – 5 mm ở gốc. Hạt hình trứng, dài 40 mm, rộng 30 mm; vỏ hạt màu vàng khi chín, sơ và cứng.
Đặc tính
Nón xuất hiện tháng 7 – 8, khả năng tạo hạt tốt, hạt chín tháng 12 và tồn tại tới đầu năm sau. Tái sinh từ hạt và nảy chồi tốt. Cây trung sinh, chịu hạn, lửa rừng và ưa sáng, mọc rải rác hay thành quần thể nhiều cá thể trong rừng hay trảng cây bụi thứ sinh thưa thường xanh hay nửa rụng lá, trên sườn đồi núi đất lẫn đá bị rửa trôi mạnh, là sản phẩm phong hoá của đá granít, ở độ cao từ ven biển tới 200 – 300 m.
Công dụng
Loài đặc hữu của Việt Nam. Cây có dáng đẹp, trồng làm cảnh.
Tài liệu tham khảo
Sách đỏ Việt Nam – trang 224.