Thông tin chung
VẸT DÙ là Cây ngập mặn tên la tin là Bruguiera gymnorrhiza thuộc họ Đước Rhizophoraceae bộ Sim Myrtales
- Tên Việt Nam: VẸT DÙ
- Tên Latin: Bruguiera gymnorrhiza
- Họ: Đước Rhizophoraceae
- Bộ: Sim Myrtales
- Lớp (nhóm): Cây ngập mặn
Hình ảnh
Phân bố
Cây phấn bố ở rừng ngập ven biển Việt Nam, Campuchia, Trung Quốc (Đài Loan), Thái Lan, Mianma, Ấn Độ, Indonesia, Malaixia, Philippin….
Đặc điểm
Cây gỗ cao 30 – 35m. Vỏ thân màu xám đen hoặc nâu thẫm, có vết nứt nhỏ dài. Gốc có rễ chống hình nơm và rễ thở. Lá đơn, mọc đối, dày cứng, nhẵn bóng, hình mũi mác thuôn dần về phía đầu nhọn, gốc hình nêm dài 20 – 25cm, rộng 8 – 12cm, gân bên 9 – 10 đôi, cuống lá thô, màu đỏ nhạt. Khi khô mép lá cong lại. Lá kèm màu đỏ, hình trái xoan, sớm rụng. Hoa đơn độc ở nách lá, thường có cuống cong cuống phía dưới; Cánh đài màu đỏ, xẻ 10 – 14 thùy, gốc hợp hình chuông. Cánh tràng mỏng màu trắng, xẻ sâu thành 2 thùy, mép có lông tơ, phía gốc có nhiều lông, sớm rụng. Nhị gấp đôi số cánh, xếp từng đôi, chỉ nhị mảnh, bao phấn hình dải. Bầu 3 ô, đầu có 3 – 4 nhánh. Quả có đài bao bọc, chứa 1 hạt. Trụ mầm mập, dài 15 – 25cm, đầu nhọn hơi có góc.
Đặc tính
Thường gặp trong rừng ngập mặn, trên những bãi bồi xen lẫn với nhiều loài cùng họ Đước, thường rải rác, ít khi mọc thuần loại. Sinh trưởng chậm, ưa những bãi đồi đã cố định. Hoa tháng 5 – 11. Ra hoa từ tháng 5 đến tháng 11; cây mầm rụng vào tháng 12, tháng 1 và có thể duy trì sức nẩy mầm trong 5 – 6 tháng.
Công dụng
Gỗ màu nâu sáng, nặng, thớ xoắn, mịn, ít bị thay đổi do sự biến đổi của thời tiết. được dùng trong xây dựng, đóng đồ. Vỏ có nhiều tanin, có thể dùng thuộc da, đốt than hầm. Than vẹt cho nhiệt lượng cao như than đước. Vỏ có nhiều tanin, có thể dùng thuộc da, nhuộm vải và lưới câu. Trụ mầm chứa nhiều tinh bột có thể chế biến thức ăn. Quả được dùng để ăn trầu và nhuộm lưới. Ở Campuchia, vỏ được dùng làm thuốc trị ỉa chảy.
Tài liệu tham khảo
Cây gỗ kinh tế – Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh – trang 267.