Cây khoai tây và vấn đề bệnh hại
Khoai tây là cây trồng vụ đông chính của nước ta và là một trong những loại củ cho giá trị kinh tế cao với bà con nông dân. Tuy nhiên, thời vụ trồng khoai tây thường nằm trong khoảng thời gian có thời tiết ẩm ướt nên chúng mắc rất nhiều loại bệnh hại. Để giảm thiểu thiệt hại kinh tế do bệnh gây ra cho khoai tây, người trồng nên tìm hiểu kiến thức về bệnh hại ở cây khoai tây. Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn cho bà con cách nhận diện các bệnh hại và xử lý chúng sao cho hiệu quả
6 loại bệnh hại thường gặp ở cây khoai tây
Trong quá trình trồng cây khoai tây có thể mắc rất nhiều loại sâu bệnh. Tuy nhiên, chỉ có một số loại bệnh có khả năng gây nguy hiểm và ảnh hưởng tới năng suất, chất lượng củ khoai tây như: bệnh mốc sương, ghẻ sao củ, héo vàng, thối ướt củ, héo xanh vi khuẩn và bệnh do virus. Sau đây, chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết từng bệnh nhé:
1. Bệnh mốc sương khoai tây
Mốc sương là bệnh gây hại lớn nhất trong nhóm bệnh trên khoai tây. Bệnh xuất hiện và gây hại ở tất cả các vùng trồng khoai tây trên cả nước
Tác nhân gây bệnh do nấm Phytophthora Infestans gây ra
Triệu chứng và tác hại
- Bệnh có thể xâm nhiễm và gây hại tại tất cả các bộ phận của cây
- Vết bệnh đầu tiên thường xuất hiện ở mép chóp lá tạo thành vết xám, xanh nhạt. Vết này sẽ lan dần ra toàn bộ phiến lá, ở giữa vết bệnh chuyển màu nâu đen, xung quanh vết bệnh xuất hiện lớp bào tử trắng xốp như lớp mốc trắng sương muối làm lá nhanh chóng chết lụi
- Tại cuống lá, thân, cành vết bệnh ban đầu là đốm màu nâu hoặc thâm đen sau đó lan rộng, kéo dài và bao kín quanh cành. Bệnh làm cho đoạn cuống, thân, cành thối mềm và dễ bị gãy đổ
- Trên củ bệnh, vết bệnh có màu nâu xám ở phần vỏ củ, đôi khi xuất hiện xen kẽ các vết nâu ăn sâu vào ruột củ,
- Bệnh mốc sương phát sinh mạnh khi nhiệt độ thấp, ẩm độ cao.
- Mốc sương gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh trưởng phát triển của khoai tây; bệnh có thể lây lan làm chết cả đoạn luống khoai tây nhanh chóng gây thất thu cho người trồng
2. Bệnh ghẻ sao củ khoai tây
Ghẻ sao thuộc đối tượng kiểm dịch nhóm 2 của nước ta
Tác nhân gây bệnh do nấm Spongospora subterranean gây ra
Triệu chứng và tác hại
- Bệnh ghẻ sao xâm nhiễm và gây hại cho các bộ phận phía dưới mặt đất của khoai tây
- Trên củ bệnh xuất hiện đầu tiên tại các mắt lõm. Vết bệnh thường là những đốm màu nâu tím và dần lan rộng, liên kết với nhau trên bề mặt củ. Bệnh tạo ra các vết nứt xù xì trên bề mặt củ hình chân chim hoặc hình sao; ở mép vết bệnh có gờ nổi lên tạo những vết nứt lồi lên. Trong vết bệnh chứa các bào tử nâu đen dạng bột mịn.
- Ở rễ, vết bệnh là những nốt sưng nhỏ màu xám, đen nằm rải rác trên rễ. Bệnh gây hiện tượng đứt đoạn rễ. Trường hợp cây nhiễm bệnh ghẻ sao nặng sẽ ngừng sinh trưởng do toàn bộ rễ bị phá hủy
Bệnh héo vàng khoai tây
Héo vàng là bệnh có khả năng gây thiệt hại tới 30-40% năng suất khoai tây ở Việt Nam cũng như trên thế giới
Tác nhân gây bệnh do nấm Fusarium oxysporum gây ra
Triệu chứng và tác hại
- Bệnh gây hại ở tất cả các bộ phận và thời điểm sinh trưởng của khoai tây từ khi củ, mầm, cây con tới trưởng thành
- Tại gốc, vết bệnh màu nâu hoặc xám nhạt bao quanh gốc gây hiện tượng khô tóp lại, cắt ngang đoạn bệnh thấy các bó mạch chuyển màu nâu khô, trên vết bệnh phủ lớp nấm trắng thưa.
- Trên lá, ban đầu xuất hiện một vài lá phía gốc bị héo màu vàng úa loang lổ sau đó toàn bộ lá héo rũ màu vàng và chết gục. Trên đồng ruộng, bệnh héo vàng thường gây chết một vài thân trong 1 khóm, bệnh nặng có thể gây chết cả khóm hoặc 1 khoảng diện tích nhỏ trên luống.
- Củ khoai tây bị bệnh nhìn bên ngoài biểu hiện bình thường nhưng bên trong phần thịt củ có nhiều vòng vân vàng hoặc nâu ăn sâu vào trong gây thối rỗng củ gọi là hiện tượng thối khô củ khoai tây
Bệnh thối ướt củ khoai tây
Là bệnh gây hại nghiêm trọng củ khoai tây trong quá trình sau thu hoạch
Tác nhân gây bệnh do vi khuẩn Erwinia carotovora tấn công
Triệu chứng và tác hại
Trên vỏ củ bệnh thường xuất hiện vết màu nâu sẫm, củ mềm. Tại phần mô bệnh đôi khi xuất hiện bọt nước màu vàng, mùi hôi khó chịu. Khi cắt củ ra sẽ thấy phần thịt bị thối nát, có màu vàng nâu
Bệnh héo xanh vi khuẩn ở khoai tây
Tác nhân gây bệnh do vi khuẩn Pseudomonas solanacearum gây ra
Triệu chứng và tác hại
- Héo xanh tấn công cả cây con và cây trưởng thành của khoai tây trong suốt quá trình sinh trưởng
- Biểu hiện bệnh ở cây con là toàn bộ lá đột ngột bị héo rũ, tái xanh và cây khô chết.
- Trên cây lớn, bệnh biểu hiện ban đầu là một vài cành nhánh bị héo rũ xuống, sau 2-5 ngày bệnh sẽ lan ra toàn cây. Vỏ thân phía gốc xù xì, thân vẫn rắn đặc; cắt ngang thân thấy rõ vòng bó mạch dẫn, mô xylem có màu nâu sẫm, trong bó mạch chứa dịch nhờn vi khuẩn
- Đối với củ khoai tây bị nhiễm bệnh khi cắt đôi sẽ thấy các vòng mạch dẫn nâu đen, có giọt dịch vi khuẩn màu trắng đục tiết ra trên bề mặt lát cắt.
- Đây là loại bệnh hại kiểu tác động tới bó mách xylem làm tắc mạch gây hiện tượng héo và chết cây
Bệnh virus hại khoai tây
Tác nhân gây bệnh virus thường lây nhiễm vào cây khoai tây thông qua rệp chích hút hoặc tiếp xúc cơ học. Có rất nhiều loại virus có thể tấn công khoai tây, trong đó có những loại chủ yếu và gây hại cho khoai tây tây như sau:
Virus Y
Đây là loại gây hại lớn nhất tới khoai tây ở nước ta. Virus này thường gây ra triệu chứng khảm nhăn lá, ở nhiều giống bệnh gây hiện tượng chết gân thâm nâu từng đoạn ở mặt dưới lá non, có khi cả trên thân, cành. Cây bị bệnh thường còi cọc, chậm lớn, lá co hẹp cả về chiều dài và chiều ngang
Virus A
Đây là virus ít xuất hiện và gây tác hại không lớn cho khoai tây ở Việt Nam
Bệnh gây hiện tượng khảm lá co rút, gợn sóng ở mặt lá, một vài giống khoai tây xảy ra hiện tượng chết đỉnh sinh trưởng nếu lây nhiễm cùng lúc với virus Y hay X
Virus X
Loại virus này gây hại phổ biến ở nước ta
Virus gây ra bệnh khảm lá; khi cùng lây nhiễm với virus A hoặc Y vào cùng 1 cây triệu chứng bệnh hỗn hợp thường nặng. Bệnh chỉ lây truyền qua con đường cơ học tiếp xúc
Virus cuốn lá khoai tây PLRV
Virus này thường gây nên triệu chứng lá biến vàng nhẹ ở các lá non sau đó các lá ở phía trên ngọn bị cuốn lại dạng hình thìa, hình ống. Khi bệnh gây hại nặng lá già ở gốc cuốn lại mạnh, cây chuyển màu xanh ngà hoặc vàng nhạt, hàm lượng diệp lục ở lá giảm đáng kể
Các biện pháp phòng trừ bệnh cho cây khoai tây
- Chọn mua củ giống chất lượng ở nơi bán uy tín hoặc nếu tự để giống cần chọn ruộng sạch bệnh để lấy giống
- Làm luống cao, thoát nước tốt để củ phát triển tốt và không tạo nguy cơ nhiễm bệnh
- Trồng xen canh khoai tây với cây trồng khác
- Trồng khoai tây với mật độ đúng như khuyến cáo để tán lá không bị quá dày dễ phát sinh nấm bệnh
- Khi cần dùng thuốc BVTV bà con có thể tham khảo các thuốc như sau:
- Thuốc trị mốc sương: Amistar 250SC, Score 250EC, antracol 80WP, Aliette 80WP…
- Thuốc trị ghẻ sao: Daconil 75WP, Fungitox…
- Thuốc trị héo vàng: bảo quản củ bằng thuốc Benlate, xử lý cây đang bệnh bằng thuốc Monceren 25WP, Benlate – C 50WP hoặc chế phẩm Trichoderma
- Với bệnh virus không có thuốc trị mà chỉ có thể phòng trừ bằng cách phun thuốc diệt rệp truyền bệnh
—
Như vậy, Agriviet đã giới thiệu những thông tin chi tiết về 6 bệnh hại nguy hiểm trên khoai tây và cách phòng trừ, hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn đọc có được những kiến thức hữu ích để chăm sóc cây đạt chất lượng tốt nhất và mang lại năng suất cao cho mỗi vụ mùa.