Thông tin chung
NGÁI là Cây gỗ trung bình tên la tin là Ficus hispida thuộc họ Dâu tằm Moraceae bộ Gai Urticales
- Tên Việt Nam: NGÁI
- Tên Latin: Ficus hispida
- Họ: Dâu tằm Moraceae
- Bộ: Gai Urticales
- Lớp (nhóm): Cây gỗ trung bình
Hình ảnh
Phân bố
Thế giới: Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan, Ấn Độ, Malaixia… Việt Nam: cây mọc ở hầu hết các tỉnh ven rừng thứ sinh, ven đường, trên các nương rẫy cũ, trong các khoảng trống của rừng.
Đặc điểm
Cây gỗ cao 6 – 12m, đường kính 15 – 25cm, vỏ xám nâu không nứt, thịt vàng có nhựa mủ trắng. Cành mập, lúc non có nhiều lông cứng, sau nhẵn. Lá đơn mọc đối, hình trứng ngược hay hình bầu dục, có mũi nhọn ở đỉnh, tròn ở gốc, mép lá có răng cưa, có lông cứng ở cả hai mặt, dài 11 – 20cm, rộng 5 – 12cm, gân gốc 3, gâ bên 5 – 6 đôi. Cuống lá dài 15mm, có lông cứng. Lá kèm hình tam giác nhọn, dài 15 – 25mm, khá bền. Cụm hoa sung mọc trên các cành không lá, trên thân hay trên cành bò lan trên mặt đất, thường 2 – 4 sung trên một cành ngắn, hình cầu, có cuống ngắn, đường kính 1 – 2cm. Hoa đực nhỏ mang 3 cánh đài và 1 nhị. Hoa cái có cuống ngắn, cánh đài không rõ, có bầu hình trứng và vòi ở bên. Quả mềm hình cầu, vỏ có lông giá, màu vàng.
Đặc tính
Cây thuộc loài ưa sáng, sinh trưởng nhanh, tái sinh chồi rất mạnh. Hoa quả tháng 5 – 10.
Công dụng
Gỗ màu xám vàng, mềm, nhẹ, thớ thô, hay bị mối mọt nên chỉ được dùng đóng đồ thông thường. Cây có dáng đẹp, đặc biệt là chùm quả kéo dài nên thường được trồng làm cảnh ở công viên, biệt thự. Có vị ngọt dịu, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt, trừ thấp, tiêu tích hoá đàm. Ở Ấn Độ, quả, hạt và vỏ được xem như có tác dụng xổ, gây nôn. Ngoài ra còn dược dùng chữa cảm mạo, viêm nhánh phế quản; Tiêu hoá kém, lỵ; Phong thấp, đau nhức khớp, đòn ngã tổn thương; Cụm nhọt ở nách, đinh râu. Liều dùng: 15-30g, dạng thuốc sắc. Giã cây tươi đắp ngoài hay nấu nước rửa. Ở Malaixia, nước sắc lá dùng uống trị sốt rét và dùng cho phụ nữ sau khi sinh uống. Nước sắc vỏ dùng trị sốt cho trẻ em. Vỏ dùng làm thuốc gây nôn. Quả chín dùng ăn có tính lợi sữa. Ở Java và Trung Quốc, người ta cũng dùng quả làm mứt. Quả đốt thành than ngâm nước hay rượu chữa đau răng. Rễ sao vàng sắc uống điều kinh. Quả ăn sống gây ngộ độc.
Tài liệu tham khảo
Cây gỗ kinh tế – Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh – trang 542.