Thông tin chung
SẾN MẬT là Cây gỗ lớn tên la tin là Madhuca pasquieri thuộc họ Hồng xiêm Sapotaceae bộ Hồng xiêm Sapotales
- Tên Việt Nam: SẾN MẬT
- Tên Latin: Madhuca pasquieri
- Họ: Hồng xiêm Sapotaceae
- Bộ: Hồng xiêm Sapotales
- Lớp (nhóm): Cây gỗ lớn
Hình ảnh
Phân bố
Trong nước: Lào Cai (Văn Bàn), Sơn La, Lạng Sơn (Hữu Lũng), Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Quảng Ninh, Bắc Giang, Hoà Bình, Hà Tây (Ba Vì), Thanh Hoá (Hà Trung), Nghệ An (Quế Phong, Quì Châu, Quì Hợp), Hà Tĩnh (Hương Khê, Hương Sơn), Quảng Bình (Bố Trạch), Thừa Thiên Huế, Quảng Nam. Thế giới: Trung Quốc (Vân Nam).
Đặc điểm
Cây gỗ to, cao 25 – 35m, đường kính thân có khi tới 0,5 – 0,7m; có nhựa mủ trắng. Vỏ màu nâu thẫm, nứt ô vuông, cành non có lông. Lá đơn, mọc cách, hình trứng ngược – thuôn hay hình bầu dục, dài 12 – 16cm, rộng 4 – 6cm, gân bên 13 – 15 đôi, cuống lá dài 1,5 – 3,5cm. Cụm hoa mọc thành chùm ở nách lá phía đỉnh cành, mỗi chùm mang 2 – 3 hoa, cuống hoa dài 1,5 – 2,5cm. Đài cao 4 – 5mm, có lông ở phía ngoài, 4 thuỳ bằng nhau. Tràng màu trắng vàng, dài 5mm, có 6 – 10 thuỳ hình thuôn. Nhị 12 – 22, chỉ nhị ngắn. Bầu hình trứng, có 6 – 8 ô, có lông; vòi dài 8 – 10mm, có lông. Quả hình bầu dục hay gần hình cầu, dài 2,5 – 3cm, có 1 – 5 hạt. Hạt hình bầu dục, dài 2 – 2,2cm, rộng 1,5 – 1,8cm.
Đặc tính
Mùa hoa từ tháng 1 – 3, quả chín từ tháng 11 – 12. Tái sinh bằng hạt và chồi. Cây gặp mọc rải rác trong rừng, nơi ẩm, tầng đất dày, ở độ cao đến 1300 m.
Công dụng
Gỗ tốt, cứng, màu đỏ nâu khi khô bị nứt nẻ, được sử dụng trong xây dựng, đóng tàu thuyền. Sến mật được xếp vào nhóm gỗ tứ thiết. Hạt chứa 30 – 55 %, dầu béo dùng để ăn hay dùng cho một số ngành công nghiệp. Dầu chữa đau dạ dày. Lá nấu thành cao để chữa bỏng.
Tài liệu tham khảo
Sách đỏ Việt Nam năm 2007 – phần thực vật – trang 331.