Thông tin chung
TUẾ CÀ NÁ là Cây thuốc tên la tin là Cycas lindstromii thuộc họ Tuế Cycadaceae bộ Tuế Cycadales
- Tên Việt Nam: TUẾ CÀ NÁ
- Tên Latin: Cycas lindstromii
- Họ: Tuế Cycadaceae
- Bộ: Tuế Cycadales
- Lớp (nhóm): Cây thuốc
Hình ảnh
Phân bố
Trong nước: Khánh Hoà (Nha Trang), Ninh Thuận (Cà Ná), Bình Thuận (Tuy Phong: Chí Công, Vĩnh Hảo), Bà Rịa – Vũng Tàu (Khu bảo tồn thiên nhiên Bình Châu – Phước Bửu, Xuyên Mộc).
Đặc điểm
Thân hoá gỗ nằm trong đất, hình như nậm rượu, cao 30 – 40 cm, đường kính 13 – 25 cm, vỏ nhẵn màu xám trắng, mang 2 – 15 lá đính ở đỉnh thân. Lá vảy (cataphylls) hình tam giác hẹp, mềm, dài 20 – 50 mm, rộng 3 – 7 mm tại gốc. Lá màu xanh sẫm ở mặt trên, xanh vàng ở mặt dưới, dài 50 – 78 cm, có 18 tới 60 lá chét giả (pinnae) đính vào trục lá (rachis) với góc 40 – 60°; cuống lá dài 6 – 15 cm, nhẵn, có nhiều gai nhọn nhỏ phân phối từ 50 tới 100% chiều dài cuống, lá chét ở gốc trục không tiêu giảm thành gai; lá chét ở phần giữa trục dài 10 – 13 cm, rộng 0,7 – 1,0 cm, phẳng, mép nhẵn, nhọn đầu, cách nhau 10 – 19 mm. Nón đực hình suốt chỉ, màu vàng, dài 26–20 cm, đường kính 4 – 5 cm, cuống dài 3 cm. Vẩy nhị dài 10 – 16 mm, rộng 11 – 15 mm, mũi nhọn ở đỉnh sắc nhô cao 1 – 8 mm. Nón cái dài 12 cm, đường kính 7 – 9 cm; vảy noãn dài 8 – 12 cm, mỗi vảy mang 2 noãn nhẵn; phiến vẩy gần hình trứng, dài 5,5 – 10 cm, rộng 1,8 – 3 cm, mép phiến vảy xẻ sâu thành 12 – 26 thuỳ nhọn bên mềm, dài 8–12 mm, rộng 4 – 5 mm, thuỳ nhọn đỉnh dài hơn 30 mm, rộng 4 – 5 mm ở gốc. Hạt hình trứng, dài 31 – 35 mm, rộng 20 – 30 mm; vỏ hạt màu đỏ đến cam, dày 3 mm, có sơ.
Đặc tính
Nón xuất hiện tháng 11 – 1 (năm sau), hạt chín khoảng tháng 4 – 5 (năm sau). Tái sinh từ hạt bình thường. Cây ưa sáng, chịu hạn, mọc ở đất nghèo chất dinh dưỡng, trên sản phẩm phong hoá của đá granít và ở đụn cát ven biển cổ, trong rừng và trảng cây bụi thưa, rụng lá và trảng cỏ thứ sinh, nơi có địa hình khá bằng phẳng ở ven biển, trên đất cát sâu ưu thế cây họ Dầu (Dipterocarpaceae).
Công dụng
Loài đặc hữu và nguồn gen quí của Việt Nam. Cây có dáng đẹp, trồng làm cảnh.
Tài liệu tham khảo
Sách đỏ Việt Nam – trang 224.