Thông tin chung
XUYÊN TÂM LIÊN là Cây thuốc tên la tin là Andrographis paniculata thuộc họ Ô rô Acanthaceae bộ Long đởm Gentianales
- Tên Việt Nam: XUYÊN TÂM LIÊN
- Tên Latin: Andrographis paniculata
- Họ: Ô rô Acanthaceae
- Bộ: Long đởm Gentianales
- Lớp (nhóm): Cây thuốc
Hình ảnh
Phân bố
Cây này là bản địa của khu vực Ấn Độ và Sri Lanca, được di thực và trồng phổ biến ở Nam Á, Đông Nam Á, miền nam Trung Quốc, nơi mà nó được dùng để trị một số bệnh viêm nhiễm, được dùng trước khi có thuốc kháng sinh.
Đặc điểm
Cây rụng lá, cao 20m, đường kính 30 – 50cm. Thân thẳng tán thưa. Vỏ ngoài màu nâu xám, trơn, có những vạch dọc, màu vàng da cam. Thịt vỏ màu trắng vàng, nhiều xơ, cành non có lông; lá kép lông chim lẻ 2 – 3 lần, mọc cách. Lá nhỏ hình trứng hay hình mũi mác dài 3 – 7cm, rộng 2 – 3cm, mép có răng, khi non phủ lông hình sao, gân bên 10 – 14 đôi. Cuống lá dài 2 – 5mm, có lông. Cụm hoa hình chùy mọc ở nách lá, hoa đều, lưỡng tính. Cánh dài 5 – 6, có lông, cánh tràng 5 – 6 hình dải. Nhị hợp thành ống trên đỉnh có răng, mang 10 – 12 bao phấn, triền thấp hình đấu. Bầu trong nhẵn, vòi dài; quả hạch, vỏ ngoài nạc, vỏ trong hoá gỗ, 4 – 5 ô, mỗi ô chứa một hạt.
Đặc tính
Công dụng
Những nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy nước sắc xuyên tâm liên với tỉ lệ 5/1, 2/1 có tác dụng yếu đối với các chủng vi khuẩn Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Bacillus subtilis. Hàm lượng andrographolide cao khi mới thu hái, có tác dụng diệt khuẩn mạnh; càng để lâu thì hàm lượng hoạt chất giảm nhanh, tác dụng diệt khuẩn giảm. Theo tài liệu y học dân gian thì cây này có vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng, giảm đau. Được dùng chữa vết thương, tẩm gạc đắp vết thương hoặc làm dịch nhỏ giọt rửa vết thương; chữa viêm họng, viêm phế quản, lị cấp (nước sắc Xuyên tâm liên cùng với bồ công anh, sài đất…). Ở một số tỉnh miền Trung Việt Nam, người ta dùng cây này làm thuốc bổ cho phụ nữ sau khi sinh đẻ xong bị ứ huyết, đau nhức tê thấp, kinh nguyệt bế tắc, nhọt ở hai bên cổ.